“Daha iyi bir dünya özleminin geçerlilik derecesini anlamak için, Gerzema ve D’Antonio erkeksi veya kadınsı düşünme eğilimi ile ülkelerin ekonomik gelişme düzeylerini karşılaştırmıştır. Gelişmiş ve sağlam ülkeler incelendiğinde, düşünce biçimlerinin kadınsı özellikleri içine aldığı ve her iki cinsiyet için geçerli (nötr) nitelikte olduğu; buna karşılık gelişmekte olan ekonomilerin ise ağırlıklı olarak erkeksi özellikler taşıdığı görülmüştür.”
****
İş hayatında kadın ve erkeklerin aldıkları finansal kararlar arasındaki farklar ilgi çekmiş, risk alma ve riskten kaçınma konusu çok sayıda araştırmayla incelenmiştir. Finansal kararlarda genel olarak kadınların erkeklere kıyasla daha az risk aldığı kabul edilir. Bu durum meslek seçimlerinde de kendini ortaya koyar. Şikago Üniversitesi’ndeki 500 kadın MBA öğrencisinin yüzde 36’sı yatırım bankacılığı ve brokerlik gibi riskli işleri seçerken, bu oranın erkeklerde yüzde 57 olduğu bulunmuştur.1
Kadınların riskten kaçınma eğilimlerini doğrulayan araştırmalardan biri de servet sahibi bekâr kadınların benzer düzeydeki bekâr erkeklere kıyasla servetlerini yönetmek konusunda daha muhafazakâr tercihler yaptıklarını göstermiştir. Benzer statüdeki kadınların kumar oynarken de erkeklere kıyasla daha az risk aldıkları bulunmuştur.2
Kadınların bu özelliklerinin farkında olduklarını gösteren bir araştırma ise, yatırım yapan kadınların sadece yüzde 16’sının kendilerini agresif yatırımcı olarak tanımladığını, bu oranın erkeklerde yüzde 30 olduğunu; finansal kararlarının üzerinde çok düşünmediklerini söyleyen kadınların oranı yüzde 13 iken, erkeklerde bu oranın yüzde 21’e çıktığını göstermiştir. Benzer bir çalışmada, 100,000 doların üzerinde borcu olduğunu söyleyen erkeklerin oranının yüzde 30, kadınlarınkinin ise yüzde 22 olduğu görülmüştür.3
Yüksek risk algısı, geleceğe daha iyimser bakabilmek için şimdiden tedbir almaya imkan verir. Bu bilgiler çerçevesinde erkeklerin yönettiği dünyadan duyulan memnuniyetsizliği ortaya koyan verileri değerlendirdiğimizde, insanların başarı ve mutluluk adına daha iyi bir gelecek beklentisi içinde oldukları görülmektedir. Sosyal bilimcilere göre insanlar, fırsat eşitliğinin var olduğu sürdürülebilir bir dünya özlemi duyarlar. Verilere göre insanların büyük çoğunluğu, belki de farkında olmadan, özlem duydukları dünya düzeni için daha çok kadınlarda bulunan özelliklere, becerilere, tutuma ve anlayışa ihtiyaç duymaktadır.
Daha iyi bir dünya özlemi ve hayat kalitesi
Daha iyi bir dünya özleminin geçerlilik derecesini anlamak için, Gerzema ve D’Antonio erkeksi veya kadınsı düşünme eğilimi ile ülkelerin ekonomik gelişme düzeylerini karşılaştırmıştır.4 Gelişmiş ve sağlam ülkeler incelendiğinde, düşünce biçimlerinin kadınsı özellikleri içine aldığı ve her iki cinsiyet için geçerli (nötr) nitelikte olduğu; buna karşılık gelişmekte olan ekonomilerin ise ağırlıklı olarak erkeksi özellikler taşıdığı görülmüştür.
Aşağıdaki şekil kadınsı düşünce biçimine sahip ülkelerin hayat kalitesinin daha yüksek olduğunu göstermektedir (Şekil 1). Bu sonuçlar insanların çoğunun kadınsı özelliklerle düşündüğü ülkelerin, erkeksi özelliklerle düşünenlere kıyasla iki kat daha mutlu olduklarını ve gelecekle ilgili daha iyimser olduklarını düşündürmektedir.
Sonuç
Günümüzün dünyası üzerindeki giderek kararan bulutları dağıtmak için farklı bir yol denemeye ihtiyaç olduğu açıktır. Bu farklı yolun güven temelinde oluşacak samimiyet, enerji ve meraktan geçtiğine inanıyorum. Böylece ortaya çıkacak yaratıcılığın yeni yollar bulmaya imkan sağlayacağını düşünüyorum. Yaratıcılık bir soruya çok sayıda muhtemel cevabın var olabileceğini veya bir sorunun birçok açıdan yorumlanabileceğini görebilmektir. Bunun için sonuç vermediği aşikar olan alışılmış çözüm yollarını terk etmek ve işe zihniyeti değiştirmek üzere eğitim sisteminden başlamak gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’nin önünde zahmetli ve uzun bir yol olduğu açıktır. Kanımca gelecek kuşakların önündeki en büyük sınav da bu alandadır.
Kaynakça:
- Sapienza P, Zingales L, Maestripieri D. Gender differences in financial risk aversion and career choices are affected by testosterone. Proceedings of the National Academy of the Science of the USA 2009; 106(36): 15268-15273.
- Schubert R ve ark. Financial decision-making: are women really more risk-averse? American Economic Review (Papers and Proceedings) 1999; 89(2): 381-385.
- Leong M. Are women naturally better with money than men? İnternet [Uygun erişim]: https://business.financialpost.com/personal-finance/are-women-naturally-better-with-money-than-men
- Gerzema J, D’Antonio M. The Athena doctrine. Jossey-Bass; 2013.
