Özellikle son 5-6 senelik süreçte, dünyadaki tüm ekonomik dalgalanmalara karşın yüksek getiri performansı gösteren bireysel emeklilik fonları sistemin sektör olarak sağlam yapısını ve başarılarını pekiştiriyor.
Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin 2003 yılında 200 bin kişi ve 43 milyon liralık fonla başlayan yolculuğunda bugün, 1 trilyon lirayı aşan toplam fon büyüklüğüne ulaşılmasının önemli bir başarı olduğunu söyledi. Sincek şöyle devam etti: “BES ilk günden itibaren uzun vadeli beklentiler çerçevesinde yapılandırıldı, belki de başarıların özünde olan neden de bu oldu. Bu süreçte devletimizin BES’i vatandaşlarımız için tasarrufun merkezi olarak konumlandırarak hayata geçirdiği düzenlemeler, kapsayıcılığı ve avantajları genişleterek BES’in cazibesini her yıl artırıyor. Özellikle son 5-6 senelik süreçte, dünyadaki tüm ekonomik dalgalanmalara karşın yüksek getiri performansı gösteren Emeklilik Fonları ise BES’in sektör olarak sağlam yapısını ve başarılarını pekiştiriyor. 2017 yılında işyerlerine kademeli şekilde başlatılan ve çalışanlara emeklilik döneminde ek bir gelir getirmek üzere Otomatik Katılım Sistemi (OKS) devreye alınmasını önemsiyoruz. Ancak, daha sonrasında tüm çalışanları kapsam altına almış olsa da bu sisteme girişin zorunlu olması fakat çıkışın çalışanın isteğiyle serbest olması kaynaklı sektör olarak genel açıdan tam bir verim alınamadığı görüldü. OKS’de halihazırda 7,3 milyon çalışana ve 67,5 milyar TL tutarında bir fon büyüklüğüne ulaşılmış olsa da 2017 yılında devreye alındığı düşünüldüğünde sistemin çalışan başına birikim tutarının 10 bin TL altında kaldığı görülmektedir. Bu da maalesef ülke şartlarımıza göre düşük bir rakamdır.”
Devlet katkısı önemli bir avantaj
Ayhan Sincek BES’teki avantajlarla ilgili olarak ise şunları söyledi: “Bireysel Emeklilik’te dünyadaki diğer örnekleriyle karşılaştırıldığında hayli yüksek olarak belirlenen yüzde 30 devlet katkı payı, sektörümüzü en fazla güçlendiren başlıklardan biri. Devlet katkı payındaki birikimlerden sistemde uzun kaldıkça daha fazla yararlanılmasına dair koşul da BES’in uzun vadeli bir birikim aracı olarak benimsenmesini destekleyen önemli bir faktör. Devlet katkı payı üzerine bir de birçok emeklilik fonunun yüksek getirisi hesaba katıldığında katılımcılarımızın BES’e olan teveccühünün arttığını söyleyebiliriz. Öte yandan 18 yaş altı düzenlemesi de sektörün kısa zamanda dinamosu haline dönüşmüş durumda. Yaklaşık üç senelik süreçte 1,2 milyon yeni katılımcıya dokunma başarısını yaşadık. Ülkemizin genç nüfusu düşünüldüğünde, daha yolun başında olduğumuzu ve bu segmentteki potansiyelin pozitif etkilerini görmeye devam edeceğimizi söyleyebiliriz.”
TES’te farklı yatırım seçeneği beklentisi
Ayhan Sincek, beklenen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile ilgili olarak şöyle konuştu: “Üç yıllık Orta Vadeli Programda, OKS’nin işverenlerin de katkısı ile tam anlamıyla bir ikinci basamak emeklilik sistemine dönüştürülerek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) kurulacağı belirtildi. TES, çalışan, işveren ve devlet tarafından, çalışanın bireysel hesabına yapılacak nakdi katkıların emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirileceği ve bu fonların seçiminin ve birikimlerin fonlar arasındaki dağılımının çalışan tarafından yapılacağı bir sistem olarak planlanıyor. Sistemin etkili yürütülebilmesi için OKS’deki fonlara göre çok daha farklı yatırım seçenekleri ve imkânlarının katılımcılara sunulması gerektiğine inanıyoruz. Sisteme girişin kolaylaştırılması fakat çıkışların belli mevzuatlarla kontrollü yürütülmesinin de emeklilik dönemine kadar olan süreç içinde yeterli fon birikimlerine ulaşması ve sistemin ana amacına ulaşması açısından önemli olduğu görüşündeyiz. Ayrıca, işverenlerin katkı payları belirlenirken de hem istihdamını engellemeyecek hem de sisteme katkıda bulunmalarını teşvik edecek politikalar da geliştirilmelidir. Geniş kapsamlı bilgilendirme kampanyaları yürütülerek sistemin faydaları, şeffaflığı, güvenliği, yatırım seçenekleri ve katılım koşulları hakkında ayrıntılı bilgi sağlanmasının TES’e olan ilgiyi artıracağını da söyleyebiliriz.”
“Fon tercihleri belli aralıklarla gözden geçirilmeli”
Katılım Emeklilik Genel Müdürü, BES fonlarının getirileriyle ilgili düşüncelerini ise şöyle dile getirdi: “BES’teki temel amaç birikimlerin değerini koruması. Bu açıdan yaklaşıldığında BES fonlarında asgari olarak enflasyon oranlarıyla orantılı şekilde bir getiri performansı bekliyoruz ve bunu da gerçekleştiriyoruz. BES’teki birikimlerini çok daha büyük oranlarda büyütmek isteyen katılımcılarımıza ise her zaman fon portföylerini düzenli aralıklarla gözden geçirmelerini öneriyoruz. Son beş yıl verilerine bakınca; 20-25 kat getiri sağlayan fonlar mevcut ve her katılımcımızın BEFAS üzerinden işlem gören 267 emeklilik fonundan istediği fonu tercih etme hakkı var. Ülkemizde yılda 12 defa olmak üzere tanınan fon portföyü değişiklik hakkından yararlananların oranı maalesef yüzde 11-12 seviyelerinde seyrediyor. Katılım Emeklilik olarak bu getirileri azami seviyeye çıkarabilmek amacıyla katılımcılarımıza büyük kolaylıklar sağlayan yapay zeka destekli fon asistanımızı devreye aldık. Bu teknolojik aracımız, basit bir anket doldurulmasının ardından risk tercihleri ve beklentilerine göre katılımcılarımıza önerilerde bulunuyor, birikim planlamalarına hız ve kolaylık sağlıyor.”
