İklim zirvesi COP 28’de fosil yakıtlardan çıkış ilk kez açık açık konuşulup bildiri olarak yayınlandı. Zirve, fosil yakıt üreticisi Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlense de petrol ve kömür gibi fosil yakıtların dünya üzerindeki tahribatına son verilmesi ve alternatif enerji kaynaklarına ağırlık verilmesi gündemin merkezinde bulundu.
İklim değişikliğinin görüşüldüğü küresel çaptaki en büyük zirve olan COP (Conference of Parties) bu sene 28’inci kez toplandı. Zirvenin, fosil yakıt üreticisi Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenmesi ise tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Zirvenin ilk gününde kayıp ve zarar fonunun işler hale getirilmesi öne çıkan bir gelişme olarak dikkat çekti. En az gelişmiş, iklim krizine sebep olmayan, bu konuda tarihsel olarak en az sorumluluğu olan ülkelerin felaketlerden gördüğü zararı azaltmak için kurulan bu fona ilk katkılar yapıldı. İlk aşamada BAE ve Almanya 100, AB’nin geri kalanı 150, İngiltere 60, Japonya 10 ve ABD 17,5 milyon dolar katkıda bulundu. Ancak Ümit Şahin’in Yeşil Gazete’de verdiği bilgiye göre, fonun ihtiyacı olan miktar 400 milyar dolar. Yani fonun henüz binde biri dolmuş durumda.
Kayıp ve zarar fonunun zirvenin ilk gününde işlemeye başlaması COP 28 Başkanı Al Jaber’in yıldızını parlatırken, Guardian’ın haberi gündemi tekrar fosil yakıtlara getirdi. Ümit Şahin’in aktardığına göre, Zirveden iki hafta önce konuşan Başkan, 1,5 derece hedefine ulaşmak için fosil yakıtları kullanmaya son vermek gerektiğine dair bilimsel kanıt olmadığını iddia etmiş, hatta fosil yakıtlar bırakılırsa mağaralara döneriz demişti. Haberin yayımlanması Al Jaber’in ciddi tepkiler almasına neden oldu ve COP28’in odağını fosil yakıtlardan iklim finansmanına kaydırmasını zorlaştırdı.
Karbon vergisi gündemde
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ise COP 28’de, karbon emisyonlarına vergi koymanın, iklim kriziyle mücadele için gereken büyük miktardaki parayı sağlayabileceğini söyledi. İklim Haber’e göre, IMF, fosil yakıtlara yönelik doğrudan ve dolaylı sübvansiyonların 7 trilyon dolardan fazla bir rakama ulaştığını hesapladı. Georgieva, yapılacak reformların yenilenebilir enerjiye ve diğer düşük karbonlu teknolojilere aktarılabilecek kaynaklara olanak sağlayacağını ve piyasayı “temiz” büyüme yolunda teşvik edeceğini söyledi. IMF Başkanı, Karbon fiyatının uygulamaya konmasının yüksek karbonlu yatırımları cezalandıracağını da sözlerine ekledi. Georgieva, “Karbona fiyat koyduğunuz zaman karbondan çıkış hızlanır. Avrupalılar emisyon ticareti planını 2005’te uygulamaya koydu ve ekonomileri büyüyor, ayrıca emisyonları %37 oranında azaldı. Aynı şeyi Kanada’nın karbon vergisinde de görüyorsunuz” dedi.
İklim imzacıları: Fosil yakıtlardan çıkılmalı
COP28 sürerken, 800’den fazla sivil toplum lideri COP28 Başkanı Sultan Al Jaber’e bir mektup yazarak, BM İklim Zirvesi’nden 1,5 derece hedefini güçlendiren bir sonucun çıkmasını talep etti. İklim Haber’i göre imzacıların talepleri şu şekilde:
-1,5 derece hedefine uygun olarak tüm fosil yakıtlardan adil ve hakkaniyetli bir şekilde çıkılması
– Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2022 seviyelerine göre 2030 yılına kadar üç katına, enerji verimliliğininse iki katına çıkarılması.
-Karbona fiyat konması.
-Ormansızlaşma, biyoçeşitlilik ve diğer ekosistem kayıplarının 2030 yılına kadar durdurulması ve tersine çevrilmesi.
Hayvancılık da iklim krizinin sebeplerinden
Zirve’de, Gıda ve Tarım Örgütü’nün hayvancılık emisyonlarının iklim üzerindeki büyük etkisini ortaya koyan araştırması yayımlandı. Araştırma; büyükbaş, küçükbaş ve kanatlı kümes hayvanlarını içeren hayvansal tarım-gıda sistemlerinin 2015 yılındaki tüm emisyonların yaklaşık %12’sine denk gelen 6,2 gigaton karbondioksit eşdeğeri emisyondan sorumlu olduğunu gösterdi.
