Türkiye’de deprem sigortasına ilişkin yüksek lisans ve doktora tez sayısı sınırlı olsa da, son yıllarda araştırmacıların ilgisinde bir artış olduğu söylenebilir. Fakat bir deprem ülkesinde yaşadığımız halde, deprem sigortasına ilişkin doktora tezlerinin neredeyse bir elin parmaklarını geçememesi çok üzücü. Aslında bu alan hem sigortacılık sektörü hem ülkemiz hem de araştırmacılar için önemli fırsatlar barındırıyor. Fakat anlaşılıyor ki, bilimin ışığı her yere homojen dağılmıyor.
-Dr. Behlül Ersoy
Türkiye 5 Şubat 2023’te derin bir uykuya daldı ve sabaha karşı tarihinin en yıkıcı doğal afetlerinden birinin içine uyandı. İşte o uğursuz gecede rüya ile gerçek yer değiştirdi. O medeniyetlerin beşiği, göz bebeğimiz kadim şehirlerimiz, canlarımız bu alemden göçüp düşlerimize karıştı. Eğer bu güzel coğrafyada yaşıyorsak biliriz ki hepimiz depremin çocuklarıyızdır. Peki bu depremin çocukları hiç mi mutlu olamayacak? Hep mi ağlayacak ya da ağlatacak? Eğer bilimin ışığı karanlığı aydınlatabilirse, depremin çocukları elbet mutlu olabilecek…
Kim bilir alternatif bir evrende belki de bilim tüm ülkeyi aydınlatmıştır ve depremin çocukları orada ölmüyordur. Biz gelin alternatife değil kendi evrenimize bakalım. Bilimin bir şubesi olan, giden canlarımızı geri getirecek kudreti olmasa da ekonomik kayıplarımıza çare olabilecek sigortacılığa bakalım.
Sigortacılığı akademik hayatlarının merkezine koyan yabancı akademisyenlerin deprem sigortasına ilgisi büyük. Bu akademisyenlerin ağırlıkla deprem sigortalılık oranlarını etkileyen faktörleri, ulusal deprem sigortası sistemlerini, prim hesaplama yöntemlerini, deprem sonrası olası kayıpları inceledikleri görülüyor. Deprem sigortası temalı bu çalışmaların ortak noktası ise, genellikle çalışmanın tasarımının farklı disiplinlerden gelen (finans, ekonomi, coğrafya, jeoloji, şehir planlama vb.) akademisyenler tarafından kurgulanması. Tabii bu akademik makale düzeyinde çalışmaların ortaya çıkabilmesi için önemli oranda yüksek lisans ve özellikle doktora tezinin üretildiği görülüyor. Türkiye’de ise sigortacılığın bilimsel bir disiplin olarak kabulü yakın bir tarihe isabet ediyor. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı sigortacılığı 2017 yılında doçentlik bilim dalları arasına aldığı düşünüldüğünde, bu durum daha iyi anlaşılıyor. Sigortacılık her ne kadar genç bir akademik disiplin olsa da iktisat, işletme, finans gibi alanlarda incelemelerde bulunan akademisyenlerimiz deprem sigortasına yönelik çalışmalar yapmakta. Fakat bunların yabancı literatürle karşılaştırıldığında görece sınırlı sayıda olduğu görülüyor. Benim dikkatinizi çekmek istediğim nokta ise, deprem sigortasına ilişkin daha derinlikli araştırmaların yapıldığı, Türkiye’deki yüksek lisans ve bilhassa doktora tezleri. Yüksek Öğrenim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’ne göre, Türkiye’de deprem sigortasına ilişkin yüksek lisans ve doktora tezi sayısı toplam 14 adet.* Bunların 8’i yüksek lisans tezi olmak üzere, 6’sı doktora tezi. Ağırlıkla inşaat ana bilim dalına ait olan bu doktora tezlerinin son 10 yılda arttığı görülmekte. Sigortacılık anabilim dalında, deprem sigortacılığı üzerine henüz kabul edilen bir doktora tezi bulunmuyor. Bunun en önemli sebebi sigortacılık doktora eğitimi veren enstitülerin çok yeni ve sınırlı sayıda olması. Deprem sigortası temalı yüksek lisans tezlerinde de son 10 yılda benzer bir eğilim söz konusu. Doktora tezlerinin aksine, yüksek lisans tezlerinden sigortacılık, aktüerya ve risk yönetim ana bilim dallarına ait tezler bulunmakta.
Özetle Türkiye’de deprem sigortasına ilişkin yüksek lisans ve doktora tez sayısı sınırlı olsa da, son yıllarda araştırmacıların ilgisinde bir artış olduğu söylenebilir. Fakat bir deprem ülkesinde yaşadığımız halde, deprem sigortasına ilişkin doktora tezlerinin neredeyse bir elin parmaklarını geçememesi çok üzücü. Aslında bu alan hem sigortacılık sektörü hem ülkemiz hem de araştırmacılar için önemli fırsatlar barındırıyor. Fakat anlaşılıyor ki, bilimin ışığı her yere homojen dağılmıyor. Özellikle deprem sigortası konusunda ona çok ihtiyacımız var.
* https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
