Yaşlanan Türkiye’nin %27’si çocuklardan oluşuyor

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre; 2021 yıl sonu itibarıyla, Türkiye nüfusu 84 milyon 680 bin 273 kişi iken bunun 22 milyon 738 bin 300’ünü çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfusun %51,3’ünü erkek çocuklar, %48,7’sini kız çocuklar oluşturdu. Birleşmiş Milletler tanımına göre; 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun %48,5’ini oluştururken bu oran 1990 yılında %41,8 ve 2021 yılında %26,9 oldu.

Nüfus projeksiyonlarına göre; çocuk nüfus oranının 2025 yılında %26,6, 2030 yılında %25,6, 2040 yılında %23,3, 2060 yılında %20,4 ve 2080 yılında %19,0 olacağı öngörüldü.

Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde; 2021 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması %18,2 oldu. AB üye ülkeleri içerisinde en fazla çocuk nüfus oranına sahip olan ülkelerin sırasıyla; %23,9 ile İrlanda, %21,5 ile Fransa, %21,1 ile İsveç olduğu görüldü. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler ise sırasıyla; %15,8 ile İtalya, %15,9 ile Malta, %16,5 ile Portekiz ve Almanya oldu. Türkiye’nin çocuk nüfus oranının %26,9 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü.

ADNKS sonuçlarına göre; illerin toplam nüfusları içindeki çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2021 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan il, %45,2 ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa ilini %42,3 ile Şırnak ve %40,1 ile Ağrı izledi.

Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu il, %17,3 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini %17,8 ile Edirne ve %18,4 ile Kırklareli izledi.

ADNKS sonuçlarına göre 2021 yılında toplam hanehalkı sayısı 25 milyon 329 bin 833 oldu. Hanelerin %45,3’ünde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu gözlendi. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin %71,6 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu illerin %30,0 ile Sinop ve Tunceli olduğu görüldü.

Toplam hanelerin %19,1’inde 0-17 yaş grubunda bir çocuk, %15,8’inde iki çocuk, %6,7’sinde üç çocuk, %2,3’ünde dört çocuk, %1,5’inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.

Çocuk nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2016 yılında çocuk nüfusun %28,2’sinin 0-4 yaş grubunda, %27,7’sinin 5-9 yaş grubunda, %26,8’inin 10-14 yaş grubunda ve %17,3’ünün 15-17 yaş grubunda yer aldığı görülürken, 2021 yılında %26,0’sının 0-4 yaş grubunda, %29,1’inin 5-9 yaş grubunda, %28,3’ünün 10-14 yaş grubunda ve %16,5’inin 15-17 yaş grubunda yer aldığı görüldü.

Doğum istatistiklerine göre; 2020 yılında canlı doğan bebek sayısı, 1 milyon 112 bin 859 oldu. Doğan bebeklerin 570 bin 892’si erkek, 541 bin 967’si ise kız oldu. Canlı doğan bebeklerin %97,1’ini tekil, %2,9’unu ikiz, %0,1’ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre; hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010 yılında %91,6 iken 2020 yılında %98,0 oldu.

ADNKS sonuçlarına göre; 2021 yılında doğan bebeklere konulan en popüler erkek bebek isimleri, Yusuf, Alparslan ve Miraç; en popüler kız bebek isimleri ise Zeynep, Elif ve Asel oldu. Doğan erkek bebeklerin 7 bin 88’ine Yusuf, 6 bin 218’ine Alparslan, 5 bin 698’ine Miraç, kız bebeklerin 10 bin 63’üne Zeynep, 6 bin 448’ine Elif, 6 bin 432’ine ise Asel ismi verildi.

Türkiye’de 2021 yılında 0-17 yaş grubundaki çocuklarda en çok kullanılan erkek çocuk isimlerinin Yusuf, Mustafa ve Mehmet; kız çocuk isimlerinin ise Zeynep, Elif ve Yağmur olduğu görüldü.

Toplam yaş bağımlılık oranı, 15-64 yaş grubunda çalışma çağındaki her 100 kişi başına düşen, 0-14 ile 65 ve üzeri yaş grubundaki kişi sayısı olarak tanımlanır. ADNKS sonuçlarına göre; 2021 yılında toplam yaş bağımlılık oranı %47,4 oldu. Yaş grubu 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş grubundaki çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı ise %33,0 olarak gerçekleşti.

Milli Eğitim Bakanlığı örgün eğitim istatistiklerine göre; okul öncesi eğitim seviyesinde beş yaş net okullaşma oranının, 2019/’20 öğretim yılında %71,2 iken 2020/’21 öğretim yılında %56,9 olduğu görüldü. Beş yaş net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için %57,4, kız çocuklar için %56,3 oldu.

İlkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2020/’21 öğretim yılında %93,2, ortaokul seviyesinde net okullaşma oranı %88,9 ve ortaöğretim seviyesinde net okullaşma oranı %87,9 oldu.

Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre; eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranlarına bakıldığında yıllara göre bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2015/’16 eğitim ve öğretim döneminde %98,0 iken bu oran 2020/’21 eğitim ve öğretim döneminde %98,6 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2015/’16 eğitim ve öğretim döneminde %93,7 iken bu oran 2020/’21 eğitim ve öğretim döneminde %97,1 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise %59,7’den %73,2’ye yükseldi.

Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2020/’21 eğitim ve öğretim döneminde bu oranın erkek çocuklar için %70,5, kız çocuklar için %76,0 olduğu görüldü.

Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; İnternet kullanım oranı, 6-15 yaş grubundaki çocuklar için 2013 yılında %50,8 iken 2021 yılında %82,7 oldu. İnternet kullanımı cinsiyete göre incelendiğinde, erkek çocukların İnternet kullanım oranının 2013 yılında %53,7 iken 2021 yılında %83,9’a, kız çocukların İnternet kullanım oranının ise 2013 yılında %47,8 iken 2021 yılında %81,5’e yükseldiği görüldü.

Kaynak: TÜİK, Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2013, 2021

Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında, düzenli İnternet kullanan 6-15 yaş grubundaki çocukların İnternet aracılığı ile yürüttüğü faaliyetlerde, çevrimiçi derse katılma %86,2 ile ilk sırayı alırken %83,6 ile ödev veya öğrenme amacıyla İnternete başvurma ikinci sırada yer aldı. Bunu, %66,1 ile oyun oynama veya oyun indirme, %61,0 ile paylaşım sitelerinden video izleme, %55,5 ile İnternet üzerinden sesli veya görüntülü arama yapma izledi. Çocukların İnternette en az yürüttüğü faaliyet ise %9,1 ile İnternet üzerinden alışveriş yapmak oldu.

Düzenli İnternet kullanan çocukların %31,3’ünün İnterneti, sosyal medya için kullandıkları görüldü. Çocuklar sosyal medyayı hafta içi günde ortalama 2 saat 54 dakika, hafta sonu ise günde ortalama 2 saat 44 dakika kullandı.

Yaş grubu 6-15 olan çocukların %36,0’sı dijital oyun oynarken bu oran 6-10 yaş grubundaki çocuklarda %32,7, 11-15 yaş grubundaki çocuklarda ise %39,4 oldu. Dijital oyun oynama oranı yaş grubu ve cinsiyete göre incelendiğinde, 6-15 yaş grubundaki erkek çocukların dijital oyun oynama oranı %46,1 iken kız çocukların dijital oyun oynama oranı %25,4 oldu. Bu oran, 6-10 yaş grubu erkek çocuklarda %38,7, kız çocuklarda %26,4 iken 11-15 yaş grubu erkek çocuklarda %53,7 ve kız çocuklarda %24,4 oldu.

Dijital oyun oynadığını belirten 6-15 yaş grubundaki çocukların %94,7’sinin hemen her gün veya haftada en az bir defa olmak üzere düzenli olarak dijital oyun oynadığı görüldü. Dijital oyun oynadığını belirten 6-15 yaş grubundaki çocuklar cinsiyete göre incelendiğinde, erkek çocukların %96,2’sinin ve kız çocukların %91,8’inin düzenli olarak dijital oyun oynadığı görüldü.

Düzenli dijital oyun oynadığını belirten 6-15 yaş grubundaki erkek çocukların günlük ortalama oyun oynama süresi hafta içi 3 saat 2 dakika iken hafta sonu 2 saat 59 dakika oldu. Kız çocukları için bu süre hafta içi 2 saat 18 dakika iken hafta sonu 2 saat 11 dakika oldu.

Düzenli dijital oyun oynayan 6-15 yaş grubundaki çocukların %54,3’ü savaş oyunu oynadığını belirtti. Savaş oyununu %52,0 ile macera/aksiyon, %41,8 ile strateji, %27,5 ile simülasyon, %26,5 ile spor ve %19,1 ile rol yapma oyunları izledi.

Düzenli dijital oyun oynadığını belirten 6-15 yaş grubu çocukların oynadıkları dijital oyun türleri cinsiyete göre incelendiğinde, erkek çocukların en fazla oynadığı oyun türünün %68,4 ile savaş oyunu, kız çocukların en fazla oynadığı oyun türünün ise %44,3 ile macera/aksiyon oyunu olduğu görüldü.

Evlenme istatistiklerine göre; 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %7,3 iken bu oran 2021 yılında %2,3’e düştü. Diğer taraftan, aynı yaş grubunda olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %0,5 iken bu oran 2021 yılında %0,1 oldu.

Hanehalkı İşgücü Araştırması 2021 yılı sonuçlarına göre; 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı %16,4 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oranın erkek çocuklar için %22,9 kız çocuklar için %9,5 olduğu görüldü.

ADNKS sonuçlarına göre; 2021 yılında 22 milyon 738 bin 300 çocuk nüfusun içerisinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 272 bin 361, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 82 bin 968, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 451 olduğu görüldü.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre; 2021 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 13 bin 302 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 6 bin 978, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 8 bin 459 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2021 yılında 495 oldu.

Boşanma istatistiklerine göre; 2021 yılında boşanan çiftlerin sayısı 174 bin 85 oldu. Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 165 bin 937 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin %76,1’inin anneye, %23,9’unun ise babaya verildiği görüldü.

Karayolu trafik kaza istatistiklerine göre; 2020 yılında gerçekleşen trafik kazalarının %15,3’ü ölüm ya da yaralanma ile sonuçlandı. Bu kazalarda toplam 4 bin 866 kişi yaşamını yitirirken ölen kişilerden 430’unu çocuklar oluşturdu. Yaş grubuna göre yaşamını yitiren çocuklar incelendiğinde, ölen çocukların %46,0’sının 0-9 yaş grubunda, %25,1’inin 10-14 yaş grubunda ve %28,8’inin ise 15-17 yaş grubunda olduğu görüldü.