Stanley Kubrick, insan gibi düşünebilen bir yapay zekanın, “2001 Bir Uzay Macerası” filminin yayınlanmasından önce bulunması riskine karşı Lloyd’s’stan sigorta koruması istiyor. Londra merkezli sigorta borsası bu talebi riskli bulup kabul etmiyor ve kârlı bir teklifi elinin tersiyle itmiş oluyor. Sigorta Dünyası’nın arşivini karıştırdığımızda ise uzay sigortalarıyla ilgili ilk haberin 1961 yılında çıktığını görüyoruz.
Stanley Kubrick’in 2001: A Space Odessey (2001: Bir Uzay Macerası) adlı başyapıtı aya yapılan ilk seyahatten 1 yıl önce, 1968 yılında çekildi.
Zamanın çok ötesinde görsel ve teknik özellikleri olan bu film, yarım asırdır birkaç farklı kuşak tarafından izlendi ve sinema tarihinin en iyi filmlerinden biri olarak gösterildi.
İnsanlığın doğuşuyla başlayan filmde, dünyada görülen siyah bir monolitin aynısının binlerce, belki de milyonlarca yıl sonra aya ayak basan insanlar tarafından ay yüzeyinde de görüldüğüne tanık oluyoruz. Daha sonra bu gizemin peşine, HAL* adlı yüksek yapay zekaya sahip bilgisayarla birlikte başka bir uzay ekibi düşüyor. Ancak zamanla bir insan gibi düşünüp hissetmeye başlayan HAL, uzay gemisinde işleri alt üst ediyor. İşte filmin dergimizin arşivden sayfasına girmesinin sebebini de bu konu oluşturuyor.
1968’DE YAPAY ZEKA SİGORTASI!
Aynı adlı kitap ve senaryonun yazarı Arthur C. Clarke’e göre, filmin yönetmeni Stanley Kubrick, insan gibi düşünebilen bir yapay zekanın filmin yayınlanmasından önce bulunması riskine karşı Lloyd’s’stan sigorta koruması istiyor. Lloyd’s bu talebi riskli bulup kabul etmiyor. Ancak Clarke, yapay zekayla ilgili 1960’larda araştırma yapılması bile söz konusu değilken, tesadüf eseri bulunmasının çok düşük bir ihtimal olduğunu söylüyor. Böylece Lloyd’s, gerçekleşme riski çok düşük olan bir sigortayı reddetmiş oluyor.
FEZA VE SEYAHAT SİGORTALARI
Sigorta Dünyası’nın arşivini karıştırdığımızda ise uzay sigortalarıyla ilgili ilk haberin 1961 yılında çıktığını görüyoruz. O yılın Mayıs sayısının kapağını, uçuşa hazırlanan bir astronotun fotoğrafı süslüyor. Uzaya seyahatin sigortacılar için yeni ve geniş bir faaliyet sahası açacağının öngörüldüğü haberde, “Fezaya fırlatılan Amerikalı pilotun on sekiz dakika süren bu çok dikkate şayan seyahatten sağ ve salim dönmeye muvaffak olduğu” bilgisi geçilmiş. “Bu hadisenin insanlık ve medeniyet tarihinde parlak bir zaferi olduğu” da vurgulanmış.
Ancak haberde dikkat çekici başka bir nokta, ABD’li astronot Alan Shephard’ın 5 Mayıs 1961 yılındaki seyahatine Sigorta Dünyası’nın Mayıs sayısında kapaktan yer verilmesine rağmen, 23 gün önce Sovyet Kozmonot Yuri Gagarin’in gerçekleştirdiği ve tarihteki ilk uzay seyahati olan yolculuktan hiç bahsedilmemiş olması. 60 yıl önceki habere bugünden bakıldığında, o zamanki Soğuk Savaş koşullarında Türkiye’nin ABD’ye yakın durmasının derginin yayın politikasını da etkilemiş olabileceği düşünülebilir.
*HAL ismindeki harfler sırayla IBM’in bir önceki harflerinden oluşturulmuş.
