Sektör zor geçmesi beklenen bir yılı mali kâr sayesinde görece kolay atlattı. Buz pateni sporundan bir benzetme yapacak olursak; artistik puan, yani mali kâr 2020 yılında düşünce, teknik puanın artması gerekecek. Branşlara bakıldığındaysa, yakın gelecekte kefalet sigortası ve siber sigortaların kaçınılmaz olarak öne çıkması gereken branşlar olarak göze çarpıyor. BES’te hükümet programında yer alan tamamlayıcı emeklilik sisteminin ise otomatik katılımla yıpranan sektöre nefes aldırması bekleniyor. Trafik sigortasına gelince, tavan ve havuz sistemi sürdüğü sürece zararın önüne geçilemeyeceği görülüyor.
Sigorta sektörü teknik açıdan zor ancak mali açıdan avantajlı bir yılı geride bırakıyor. 2018’in ikinci yarısında döviz kurlarındaki artış, 2019 yılına da yansımış ve özellikle araç satışlarındaki düşüşle birlikte, oto branşına odaklı olan sektörde büyümenin frenlenmişti. Ancak sektör buna rağmen oto branşında büyüme kaydetti. Faizlerdeki artış sonucunda mali kârlılık da gelince sektörün hayat dışında keyfi yerine geldi. Kur ve faizlerde yaşanan dengeleme sürecinin önümüzdeki dönemde sigorta sektöründe de olumlu bir ivme yaratması bekleniyor.
Hayat branşı açısından bakıldığında, 2018 yılında yaşanan faiz artışı, yeni yatırımların ertelenmesine ve kredi kullanımında azalmaya neden oldu. Kredi ilişkisi yüksek Hayat, Ferdi Kaza gibi sigorta branşlarında reel olarak küçülme yaşandı. Bireysel emeklilik şirketleri açısındansa otomatik katılımın bekleneni vermemesi gündemi oluşturdu. Bu konuyla ilgili önümüzdeki yılda yapılacak düzenlemelerin tamamlayıcı emekliliğin önünü açması bekleniyor. Ekim 2019 sonu itibarıyla, BES ve otomatik katılımda toplamda 12,1 milyon katılımcıya ve 117,8 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşıldı. Tamamlayıcı emeklilik sisteminin uluslararası uygulamalarda olduğu şekilde; emekliliğe kadar kalma ve işveren katkısı şartlarını taşıyacak bir ikinci basamak emeklilik sistemi olması hedefleniyor. Gençlerin sistemde kalışını teşvik edici bir şekilde devlet katkısının yaşa göre farklılaştırılması ve nakit ihtiyacı nedenleriyle sistemden ayrılan katılımcıların kısmi çekiş gibi yöntemlerin uygulanmasının da sistemi geliştirebileceği düşünülüyor.
2019 yılında sektörü en çok heyecanlandıran gelişme ise Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu oldu. Henüz kurumu yönetecek kurul oluşturulup hayata geçirilmese de sektörün önümüzdeki yıl için kurumdan beklentileri yüksek.
SEDDK beklentisi: Hızlı, etkin, verimli
Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) Sigorta Dünyası için yaptığı yıl sonu değerlendirmesinde, 2019 yılında sektör için en önemli gelişme olarak, SEDDK’nın kurulması gösterildi. Gelişmiş ülke örneklerinde olduğu gibi ülkemizde de sigorta ve emeklilik sektörlerinin münhasır bir otorite tarafından yönetilerek, sektör sorunlarının hızlı, etkin ve verimli şekilde çözülmesine katkı sağlanacağının vurgulandığı değerlendirmede, “Düzenleme ve denetleme fonksiyonları arasındaki koordinasyonun sağlanması açısından da bu önemli bir gelişmedir. Yine bu yıl yüzde 100 Hazine sermayeli Türk Reasürans’ın kurulması da sektör açısından önemli bir gelişme olmuştur. Türk Re’nin kurulmasıyla sektörün özellikle teminat bulmakta zorluk yaşadığı bazı branşlarda kapasite artışına destek sağlanacaktır” dendi.
Branş bazında 2019
Sigorta dalları özelinde ise 2019 yılı Birlik tarafından şöyle değerlendirildi: “3’ncü çeyrekten itibaren faizlerde başlayan azalış, hayat, ferdi kaza ve kasko branşlarında tekrar reel büyümeyi getirmiştir. Sektörün hayat dışı prim üretiminin yaklaşık yüzde 31’ini oluşturan zorunlu trafik sigortasında tavan tarife ve riskli sigortalılar havuzu uygulaması devam etmektedir. İlgili sigorta kolunda hasar/prim oranları halen yüzde 100’ün üzerinde ve geçen yıla göre daha kötü bir trend seyretmektedir. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin vadeli satışlarına ilişkin riskin güvence altına alınmasına ilişkin talep 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası ile karşılanmıştır. Devlet Destekli Alacak Sigortası, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yurtiçinde gerçekleştirmiş olduğu satışlarından doğacak ticari alacaklarını güvence altına almaktadır. Daha geniş bir kitleye hitap eden ve sektörün gelişiminde önem arz eden tamamlayıcı sağlık sigortasında yüksek büyüme bu yıl da artarak devam etmektedir.”
Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak’ın Yeni Ekonomi Programı kapsamında vurguladığı, otomatik katılım uygulamasının yeniden yapılandırılmasına, kıdem tazminatının BES altyapısına entegrasyonuna ve tamamlayıcı emeklilik sisteminin kurulmasına ilişkin hedeflerin de sigorta sektörünün öncelikli konuları ile bire bir örtüşmesi memnuniyet vericidir.
“Teknik kârlılığın ön plana alınması kaçınılmaz”
2019 yılında, enflasyonla birlikte yükselen faizlerle mali kâr artışının sağlandığı bir dönem yaşandığını kaydeden Birlik açıklamasına, “Ancak konsolide net bileşik rasyo Eylül ayı itibarıyla yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşmiş olup, faizlerdeki düşüş kârlılığı olumsuz yönde etkileyecektir. Gelecek yıl için öngörülen faiz düşüşü ve ekonomik büyüme beklentisi, mali kârı azaltacak gibi görünmekle birlikte, sigorta sektörünü de iş hacmi artışıyla olumlu etkileyecektir. Diğer taraftan mali kâr azalışı nedeniyle şirketlerin teknik kâr elde edemediği branşlara odaklanarak teknik kârlılığı ön plana çıkarak aksiyonlar alması da kaçınılmaz olacaktır.
Kaskoda adet düştü, fiyat yükseldi
Birlik, araç satışlarındaki daralmaya rağmen hayat dışında görülen büyümeyi şu şekilde açıkladı: “Yılın ilk dokuz ayında kasko sigortalı sayısında, araç satışlarındaki azalmadan kaynaklanan bir düşüş yaşandı. Geçen yılın ikinci yarısında başlayan kur ve enflasyon artışı özellikle bu yılın ilk yarısındaki sigorta bedellerinde, dolayısıyla primlerde önceki yıla göre önemli bir artışa neden oldu. Zorunlu trafik sigortasında da yine yılın ilk dokuz ayında geçen yıla göre reel büyüme gerçekleşmiştir. Diğer taraftan branştaki reel büyümeye rağmen hasar enflasyonunun genel enflasyon rakamlarının çok üzerinde seyretmesi nedeniyle branşın teknik kârlılığı geçen yıla göre daha da kötüleşmiştir. Gelecek yıl, faizlerdeki düşüşle birlikte sağlanacak ekonomik büyümenin sigorta sektörünü de pozitif etkileyeceği, büyümenin devam edeceği öngörülmektedir.”
Katılım sigortacılığı
Son dönemde katılım sigortacılığında yaşanan hareketlenme, hükümetimizin alternatif finans piyasalarına verdiği önemle birlikte daha da ivme kazanmıştır. Kamu tarafında da gerek Türk Re’nin kurulmasıyla katılım sigorta şirketlerine kapasite katkısı gerekse yeni mevzuat altyapısı desteğiyle önümüzdeki yılda da katılım sigortacılığına ilgi artacaktır.
Sorumluluk, finans ve siber risk sigortaları büyüyecek
Sorumluluk sigortalarının toplam prim üretimi içerisindeki payı dünyada yüzde 8, Avrupa’da ise yüzde 5 iken ülkemizdeki payı yüzde 3’ün altındadır. Kişi ve kurumların hak arama taleplerinin sıklığı ve talep edilen tazminat tutarındaki artış, sorumluluk sigortalarına duyulan ihtiyacı her geçen gün arttırmakta olup bunun sonucu olarak sektör ortalamasının üzerinde büyüme kaydetmektedir. Branşı 2019 yılı Ekim sonu itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,43 oranında büyüme gerçekleştirmiş olup Avrupa ortalamasının altındaki pazar payı nedeniyle önümüzdeki yılda reel büyüme potansiyeline sahiptir.
Siber risk sigortasına ilişkin ürün çeşitliliği ve talepte de önümüzdeki yıllarda artış olması ve gündemde daha ön sıralarda yer alması beklenmektedir.
Dünyada yaşanan gelişmelerin yansımalarının ülkemizde de hissedilmesi finansal sigortalara yönelik talebi arttırmaktadır. Bunun sonucu 2019 yılı Ekim sonu itibarıyla ticari alacakların tahsil edilememe riskinin güvence altına alındığı kredi sigortası branşında yüzde 20,24, banka teminat mektubun muadili olarak sunulan kefalet sigortası branşında yüzde 43,55; kredi kartı, banka kredisi gibi borçların borçlunun işten çıkarılma durumunda güvence altına alındığı finansal kayıplar sigortası branşında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 50,73 oranında büyüme gerçekleşmiştir. Finansal sigortalara ilişkin artan talep nedeniyle önümüzdeki yılda reel büyüme gerçekleşmesi beklenmektedir.
